De zorg staat onder druk: de kosten stijgen en de kwaliteit van de zorg is in het geding. Bovendien stevenen we af op grote crises, zoals klimaatverandering, die ook grote gezondheidsconsequenties hebben. Roel Vermeulen, Professor of Environmental Epidemiology and Exposome Science (UU) waarschuwt: “Het is vijf voor twaalf. Meer aandacht voor preventieve gezondheid kan druk wegnemen aan de voorkant, maar dat vraagt wel om bewezen effectieve oplossingen. Ik roep onderzoekers op hun steentje bij te dragen.” Samen met TU/e, WUR en UMC Utrecht heeft UU een stevige basis gelegd voor onderzoek naar preventieve gezondheid in deze alliantie. Op 19 april lichtte Vermeulen, lid van onze preventive health stuurgroep, zijn verhaal toe op het jaarcongres.

Waarom deze samenwerking rondom preventieve gezondheid?

De druk op de zorg is één van de grootste maatschappelijke uitdagingen waar we voor staan. De kosten worden te hoog en één op de vier mensen moet straks in de zorg werken om kwalitatief goede zorg te kunnen blijven bieden. Onze levensverwachting is enorm gestegen door verbeteringen in het verleden, zoals vaccinaties, verbeterde hygiëne, en de toegenomen welvaart. Nu staan we voor de vraag: hoe pakken we welvaartsziekten, zoals obesitas, effectief aan? Er valt een wereld te winnen door meer aandacht te besteden aan preventie. 

Preventieve maatregelen hebben alleen effect als je op meerdere fronten tegelijk ingrijpt. Een gezonde leefstijl stimuleren is bijvoorbeeld heel belangrijk, maar dat heeft vooral effect als het gepaard gaat met beleid voor een gezonde leefomgeving, zoals een gezond voedselaanbod in de wijk en voldoende beweegruimte. Kortom, je moet naar het hele systeem kijken.

Daarom werkt UU samen met TU/e, WUR en UMC Utrecht vanuit een multidisciplinaire aanpak aan oplossingen voor preventieve gezondheid. Dat doen we binnen het Institute 4 Preventive Health (i4PH), onderdeel van de EWUU alliantie. UU brengt brede kennis in over sociale-, bestuurs- en milieu aspecten, TU/e over technologieën, WUR over een gezonde leefstijl en -omgeving en UMC Utrecht over de gezondheidszorg.

Hoe werkt het i4PH?

Stap één is: zorgen dat de juiste partijen elkaar vinden. Wij verbinden experts, zowel binnen de vier instituten als met de buitenwereld, en we zien dat het werkt. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de Nationale Groeifondsaanvraag PreventiePromotor waar we alle partners uit de hele preventieketen van onze vier instituten bij elkaar hebben gebracht. Of kijk naar de projecten die we seed money hebben verstrekt. In elk project zijn minimaal drie van de vier instituten betrokken.  

De tweede stap is: elkaars taal leren spreken. We organiseren diverse bijeenkomsten, zoals pressure cookers, Lunch & Learn meetings en congressen. Experts gaan hier met elkaar in gesprek en proberen elkaar beter te begrijpen. Wat verstaan we bijvoorbeeld onder termen zoals ‘zorg op de juiste plek’, ‘gezonde leefomgeving’ en een ‘digitale tweeling’?

Beide stappen zijn randvoorwaarden om aan preventieve oplossingen te kunnen werken. Alleen al door die mensen en kennis bij elkaar te brengen, kun je een schaalsprong maken, zonder nieuw onderzoek op te starten. Alle experts hebben immers bouwstenen in hun legokist. Door die bouwstenen samen te brengen, kunnen we bouwwerken maken die we eerder niet voor mogelijk hielden. Dat is de kracht van ons werk.

Met deze stappen hebben we een stevige basis gelegd en er zitten veel (seed) projecten in de pijplijn. De tijd is rijp om grotere subsidiepotten aan te boren en ons onderzoek grootschalig te implementeren.

Wat wil het Preventive Health programma bereiken?   

Ons onderzoek moet leiden tot experimenten en daadwerkelijke verandering in de praktijk. Ofwel, zorgen dat iedereen het maximale gezondheidspotentiaal behaalt, of je nu een ziekte of beperking hebt of niet.

Het terugdringen van welvaartsziekten staat daarbij hoog op de i4PH onderzoeksagenda, maar ook ‘hoe zorg je voor een kentering in de toenemende gezondheidsverschillen tussen verschillende sociaaleconomische groepen?’ Beiden zijn problemen waar we nu de gevolgen van ervaren. Daarnaast moeten we ook uitzoomen en aandacht besteden aan de planetary health gedachte. Grote crises, zoals klimaatverandering, zullen ook gevolgen hebben voor onze gezondheid. Denk bijvoorbeeld aan problemen in voedselproductie waardoor gezonde voeding duurder wordt of hittestress. Ook op deze problemen moeten we voorbereid zijn.

Hoe kunnen onderzoekers hier aan bijdragen?

Door evidence based oplossingen te ontwikkelen voor preventieve gezondheid. Dat is hard nodig, maar ook heel interessant: het maakt je werk actueel en zeer impactvol. Dus, deel je bouwstenen en ontdek hoe ze (nog meer) waarde kunnen toevoegen. Vanuit i4PH helpen we daar graag bij, door te ontzorgen met ideeën en seed funding, maar ook door samen met onderzoekers en externe partners kansen te identificeren.